نکاتی که والدین باید برای کاهش اضطراب کودکان بدانند
چگونه می‌توانیم اضطراب کودک را مدیریت کنیم؟ برای کاهش اضطراب کودک از چه بازی‌هایی کمک بگیریم؟ طبیعی است که کودکان گاها احساس نگرانی کنند و یا مضطرب شوند. به عنوان مثال زمانی که مدرسه یا مهد کودک را شروع می‌کنند یا به منطقه جدیدی نقل مکان می‌کنند، ممکن است وجودشان سرشار از استرس شود. اما گاهی در برخی از کودکان، اضطراب هر روز بر رفتار و افکار آنها تأثیر می‌گذارد و در روند تحصیل در مدرسه، خانه و زندگی اجتماعی آنها اختلال ایجاد می‌کند. از این رو والدین باید دست به کار شوند و چاره‌ای بیاندیشند و به کمک راهکارهای مفید این موضوع را مدیریت کنند. در این مقاله از نشر نبات قصد داریم به استرس کودک و روش برای کاهش آن بپردازیم.
انواع اضطراب در کودکان
اضطراب واکنش درونی و طبیعی در انسان است که هنگام مواجهه با شرایط خاص رخ می‌دهد. برخی از استرس و نگرانی‌های کودکان به دلیل وجود شرایط جدید و ناآشنا در این دوران طبیعی است و می‌توان آن را به کمک روش‌های اصولی مدیریت کرد. برخی از والدین بر این باورند که در دوران کودکی عوامل استرس زا گذرا هستند و برای رفع آن تلاشی نمیکنند. باید گفت که این یک باور غلط است و اگر برای کنترل و مدیریت آن اقدامی نکنند ممکن است عواقب جدی و جبران ناپذیری در سنین بزرگسالی داشته باشد. قبل از هر اقدامی باید انواع ترس‌هایی که در این دوران وجود دارد را بشناسید:
- ترس شدید هنگام دوری از والدین (اضطراب جدایی)
- ترس شدید از یک چیز یا موقعیت خاص، مانند سگ، حشرات و یا رفتن به پزشک (فوبیا)
- ترس شدید از مدرسه و مکان‌های که افراد زیادی در آن حضور دارند (اضطراب اجتماعی)
- نگرانی در مورد آینده و اتفاقات بد (اضطراب عمومی)
- ترس دوره‌ای، ناگهانی، غیرمنتظره و شدید که با علائمی مانند تپش قلب، مشکل در تنفس، یا احساس سرگیجه، لرزش یا عرق کردن همراه است (وحشت)
علائم اضطراب در کودکان
اضطراب ممکن است در قالب ترس و نگرانی ظاهر شود و سبب عصبانیت و کج خلقی کودکان شود. علائم اضطراب همچنین می‌تواند شامل مشکلات خواب و بروز علائم فیزیکی مانند خستگی، سردرد یا معده درد باشد. به صورت کلی علائم یک کودک مضطرب عبارت‌اند از :
- به سختی تمرکز می‌کند.
- با کابوس از خواب بیدار می‌شود
- به سرعت عصبانی و کج خلق شده و گاها از کنترل خارج می‌شود
- دائما نگران است و افکار منفی دارد.
- ناخن‌های انگشتان دست را می‌جود.
- گریه می‌کند.
- به والدین می‌چسبد.
- سر درد یا شکم درد می‌شود.
چگونه به کودک مضطرب خود کمک کنیم؟
همانطور که گفته شد اضطراب نوعی واکنش درونی برای سازگاری با اتفاقات و شرایط خاص است. که اگر در کودکی به آن توجه نشود ممکن است در سنین بزرگی اختلال ایجاد کند و شخص از صحبت کردن در جمع پرهیز کند و یا از چیزهای مانند حیوانات، تاریکی و تنهایی و… بهراسد. روش‌های زیادی برای کاهش اضطراب کودکان وجود دارد که در ادامه چند مورد از آنها بیان کرده‌ایم:
- بهبود روابط بین والدین و کودک: در قدم اول سعی کنید با کودکان در مورد احساس و حالات آنها صحبت کنید و مشکلات را در محیط خانه به صورت مسالمت آمیز حل کنید. این کار کمک زیادی به آرامش و تقویت ثبات روانی کودک خواهد کرد.
- انجام فعالیت‌های سرگرم کننده و مفرح: با توجه به اینکه کودکان علاقه زیادی به انجام بازی های سرگرم کننده دارند، در نتیجه موقیت خوبی است تا از آن به عنوان ابزاری برای آموزش و درمان برخی از اختلالات استفاده کنیم. بازی تاثیر زیادی در کاهش اضطراب در کودکان دارد. از بازی‌های دسته جمعی و شاد در خانواده می‌تواند علائم اضطراب را تا حد چشمگیری کمرنگ کند. برای این کار می‌توانید از کتاب یا مجله کودک که شامل بازی‌هایی متناسب با سن فرزندتان است کمک بگیرید.
- کمک گرفتن از مشاور و متخصصین: فراموش نکنید که بهترین کار برای مدیریت اضطراب و استرس کودکان اینست که به مشاور و روانشناسان مراجعه کنید تا به کمک بازی درمانی و در صورت نیاز با تجویز دارو به کودک در کاهش استرس کمک کنند.
بازی‌هایی برای کاهش اضطراب کودکان
خمیر بازی: امروز خمیرهای بازی در رنگ و مدل‌های مختلفی در بازار عرضه می‌شود که توجه همه بچه‌ها را به خود جلب می‌کند. با انجام خمیر بازی نه تنها خلاقیت، تمرکز و حس لامسه کودکان تقویت می‌شود بلکه می‌تواند برای کاهش استرس و نگرانی آنها نیز مفید باشد.
بازی دومینو: دومینو یکی از بازی‌هایی است که به تمرکز بالایی احتیاج دارد و ساعت‌ها می‌تواند ذهن کودک را به خود مشغول کند و کمی به او آرامش بدهد. در این بازی ممکن است کودک با شکست رو به رو شود اما می‌توانید به او کمک کنید بار دیگر برای چیدن دومینو تلاش کند.
ماهیگیری: برای انجام این بازی تنها لازم از با استفاده از یک چوب، مقداری کاموا و یک آهنربا یک قلاب ماهیگیری درست کنید. به تعداد کاغذ آهنربا بچسبانید و از کودک بخواهید که با قلابی که درست کرده‌اید این کاغذ‌ها را به عنوان ماهی شکار کند. در بازی کودک باید تمام تمرکز خود را برای به دام انداختن ماهی ها به کار بگیرد.
