بررسی تاثیر بازی در کودکان| رشد و تکامل ذهنی کودکان به کمک بازی
دلیل اهمیت بازی برای کودکان چیست؟ بازی و سرگرمی چه تاثیری بر کودکان دارد؟ بازی یک روش لذت بخش و تاثیر گذار برای فعال ماندن و شادی کودکان بوده و به آنها کمک می‌کند تا درباره جهان، خود و دیگران چیزهای زیادی را بیاموزند. بازی نیز همانند غذا خوردن، کتاب خواندن و داشتن خواب کافی بخش مهمی از فرایند رشد کودکان محسوب می‌شود که توسط کمیسیون عالی سازمان حقوق بشر سازمان ملل متحد به عنوان حقوق اولیه هر کودک به رسمیت شناخته شده است. گاهی کودکان با دوستان خود بازی می‌کنند و گاهی اوقات به تنهایی. گاهی ممکن است با صدای بلند صحبت کنند و گاهی در ذهنشان سکوت کنند. گاهی اوقات بازی کثیف یا مخاطره آمیز است و گاهی آرام و آرام. کودکان برای بازی به اسباب بازی‌های فانتزی یا گواهینامه نیاز ندارند، آنها به زمان، فضا و آزادی نیاز دارند تا ایده‌های مورد علاقه خود را کشف کنند و به واسطه آن مهارت‌های زیادی را کسب کنند. با نشر نبات همراه باشید تا بیشتر در مورد مزایا و اهمیت آن توضیح دهیم.
تاثیر غیر قابل انکار بازی کردن در کودکان
دلایل زیادی دارد که نشان می‌دهد بازی چه به صورت ساختار یافته و چه بدون ساختار برای رشد کودکان مهم است که در ادامه به آنها پرداخته‌ایم:
- تقویت و پرورش تخیل و خلاقیت: یکی از بارزترین اثرات بازی در کودکان افزایش خلاقیت و تخیل آن هاست. در واقع آنها بازی های ساختگی انجام می دهند و در جهان های وانمودی گم می شوند. آنها قوانین خود را می سازند و یاد می گیرند که چگونه آن قوانین را در صورت نیاز دنبال یا تطبیق دهند. کودکان راه حل های مختلفی را ارائه می دهند و در عین حال اعتماد به نفس خود را افزایش می دهند. این موارد، مهارت های مفیدی برای هدایت زندگی و توسعه روابط با دیگران هستند.
بازی نمادین توانایی تصور یک شی به عنوان یک شی دیگر است که بخش مهمی از رشد سالم کودکان را به خود اختصاص داده است و مهارت‌هایی را ایجاد می‌کند که کودکان برای یادگیری آینده و حل مسئله به آن نیاز دارند. به عنوان مثال، یک چوب، یک سطل و مخروط کاج می‌توانند تبدیل به یک قاشق غذاخوری، یک قابلمه و غذای خوشمزه شوند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که خلاقیت با تفکر واگرا در ارتباط است. تفکر واگرا یک فرایند فکری است که بسیاری از راه حل‌های ممکن را بررسی کرده و ایده‌های نوینی را پدید می‌آورد و بازی با تقویت خلاقیت این نوع تفکر را در کودکان پرورش می‌دهد.
محققان در یک بررسی برای آزمایش این ارتباط، به طور تصادفی 52 کودک با گروه سنی شش تا هفت ساله را به دو گروه تقسیم کردند. کودکان گروه اول، متن نوشته روی تخته سیاه کپی کردند و در گروه دوم کودکان با نوعی خمیر بازی کردند. بعد از آن از کودکان خواسته شد تا فعالیت خلاقانه را اجرا کنند و طبق نتایج به دست آمده فعالیت گروهی که خمیر بازی انجام داده بودند، از خلاقیت بیشتری برخوردار بوده است. مطالعات دیگر نیز حاکی از آن است که انجام بازی‌های آزاد بخصوص بازی‌های خلاقانه با بهبود قابل توجهی در تفکر واگرا همراه است. برای کسب اطلاعات بیشتر از بازی‌های خلاقانه می‌توانید مقاله معرفی بازی‌هایی که باعث افزایش خلاقیت در کودکان می‌شود را مطالعه کنید.
- تاثیر بازی در رشد شناختی کودکان: شاید برایتان سوال شود که منظور از تقویت رشد شناختی کودکان چیست؟ این بدان معناست که بازی برای رشد سالم مغز ضروری است. بازی بدون ساختار زمانی صورت می‌گیرد که کودکان بازی خود را کارگردانی می‌کنند و به فعالیت‌های هدایت شده توسط والدین محدود نمی‌شود. اینگونه بازی‌ها به رشد مغر کودکان کمک می‌کند و باعث تقویت ارتباطات عصبی در مغز می‌گردد.
مغز کودکان به تعداد زیادی از اتصالات بین سلولی (سیناپس) مجهز شده است که تولید فراوان آن سبب ذخیره سازی اطلاعات جمع آوری شده در سال‌های اولیه در مغز می‌گردد. محیط‌های غنی از بازی‌های حسی و حرکتی عنصر سازنده این اطلاعات است و با نبودن بازی، این اتصالات مربوطه از بین می‌رود. دانشمندان علوم اعصاب دریافتند که بازی کردن با تغییرات شیمیایی و فیزیولوژیکی مغز همراه است. ناحیه‌ای از مغز که با پردازش شناختی ارتباط بیشتری دارد (قشر مغز) نسبت به سایر قسمت‌های مغز می‌تواند بیشترین بهره را از این تغییرات کسب کند.
- تاثیر بازی در کنترل عواطف و رفتار کودکان: هنگامی که افراد بزرگسال غرق در احساسات خود می شوند، به سرغ فعالیت هایی مانند باغبانی، خواندن کتاب، ورزش کردن و فعالیت های سرگرم کننده دیگر میروند. این موارد چیزی بیش از یک عامل سرگرم کننده است و راهی برای بازگرداندن بازی به زندگی و کنترل عواطف است. این عامل برای کودکان نیز صدق می‌کند و بازی روزانه می‌تواند به کاهش اضطراب، استرس و کج خلقی و افزایش نشاط و اعتماد به نفس آنها کمک کند.
بازی کردن فرصت خوبی برای آموزش بیان احساسات به کودکان است. والدین می‌توانند در حین بازی کودکان، با نام گذاری درست به آنها کمک کنند تا احساسات خود را بهتر درک کنند. به عنوان مثال اگر بازی از هیجان بالایی برخوردار است به او بگویید به نظر می‌رسد برای انجام آن استرس داری. بازی یک معلم بی‌نظیر برای کودکان است که به رشد اجتماعی آنها کمک می‌کند و به آنها می‌آموزند چگونه جهان را به گونه‌ای که می‌توانند درک کرده و پردازش کنند. آنها مهارت‌هایی مانند کار گروهی، اشتراک گذاری، مذاکره، حل تعارضات و صحبت کردن را به وسیله بازی در خود محک می‌زنند.
- تاثیر بازی در سواد کودکان: مهارت زبانی و سواد آموزی کودکان از بدو تولد از طریق بازی و تعامل با دیگران در حال توسعه است. آنها با مشاهده اطرافیان و شنیده‌های خود کلمات جدیدی را یاد می‌گیرند. به بیان دیگر بازی کردن فرصت خوبی برای ارتقاء دایره واژگان کودکان است. در بازی‌های گروهی مهارت استفاده از زبان گسترش می‌یابد و نحوه صحیح جمله سازی را می‌آموزند. والدین می‌توانند در حین بازی در مورد شرایط و قوانین بازی با کودک خود صحبت کنند و سوالات مختلفی بپرسند تا کودک را وادار به استفاده از واژگان کنند.
- تاثیر بازی در استقلال کودکان: کودکان برای انجام فعالیت‌های روزانه خود با دستورات مختلفی دسته پنجه نرم می‌کنند. در دنیای بازی، آنها این فرصت را دارند که قوانین را تعیین کنند و صاحب قدرت باشند. این به کودکان کمک می‌کند تا حس استقلال در آن شکل گیرد و همچنین احساس کنند که توانایی انجام سایر وظایف را به تنهایی دارند.
- تاثیر بازی در سلامت جسمی کودکان: بدن کودکان نیاز زیادی به بازی‌های فیزیکی یعنی بازی‌هایی که آنها را وادار به حرکت می‌کنند دارند. در واقع بازی به آنها این فرصت را می‌دهد که بین اندام‌های حرکتی و ذهن خود ارتباط موثر ایجاد کنند. بازی همچنین یک ورزش روزانه برای کودکان است که باعث تناسب اندام و سلامت کودکان می‌شود.
سخن پایانی
بازی کردن کودکان و تاثیر آن بر زندگی آن مقوله‌ای بسیار طویل و مهمی است که والدین باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند و از آن برای آموزش مهارت‌های زندگی استفاده کنند. نبات ناشر مجله کودک، مجلاتی را فراهم کرده است که در آنها بازی‌های آموزنده‌ای با محوریت‌های مختلف نظیر کارگروهی، مهارت شنیداری، مهارت دیداری و غیره تعبیه شده است و والدین می‌توانند با توجه به گروه سنی فرزندان خود مجله مناسب را تهیه کرده و لحظات شاد و آموزنده ای برای آنها فراهم آورند.
