راهنمای کامل برای رشد زبانی کودکان
رشد زبانی کودکان شامل چه مراحلی است؟ حرف زدن کودکان از چه سنی آغاز می‌شود؟ چه عواملی در مهارت کلامی کودکان موثر است؟ رشد زبان یک فرایند بسیار شگفت انگیز است. جالب است بدانید که همه کودکان بدون توجه به اینکه والدینشان به چه زبانی صحبت می‌کنند، زبان را به یک شکل می‌آموزند. به طور کلی، سه مرحله از رشد گفتاری وجود دارد که همه کودکان این سه مرحله را طی می‌کنند. هنگامی که کودکان در حال یادگیری حرف زدن، درک کردن و برقراری ارتباط با دیگران هستند، با شروع تسلط بر زبان مادری خود، مجموعه‌ای از نقاط عطف مورد انتظار را دنبال می‌کنند. با این حال فراموش نکنید که هر یک از کودکان در طول این جدول زمانی در محدوده انحراف مورد انتظار با سرعت خود پیشرفت می‌کنند. با نشر نبات همراه باشید تا مراحل و عومل موثر در رشد گفتاری کودکان را به سمع و نظر شما برسانیم.
رشد زبانی چیست؟
روانشناسی تا حد زیادی مدیون ژان پیاژه است. اغراق نیست اگر بگوییم او تحولی در مطالعه زبان و اندیشه کودک ایجاد کرد و اولین کسی بود که درک و منطق کودک را به طور سیستماتیک بررسی کرد. طبق دیدگاه پیاژه تکلم و زبان کودکان متشکل از دو بخش مهم به نام زبان بیانی و زبان دریافتی است. منظور از زبان دریافتی، توانایی کودکان در برقراری ارتباط با دیگران از طریق صحبت کردن و زبان دریافتی عبارت از مهارت کودکان در درک سخنان دیگران است. زمانی کودکان از لحاظ زبانی رشد می‌کند که بتوانند مفاهیم مورد نظر خود را به درستی به دیگران منتقل کرده و معانی حرف‌های دیگران را به خوبی درک کنند.
رشد زبانی کودکان چه مراحلی دارد؟
مرحله اول رشد زبانی کودکان: یادگیری صداها
وقتی نوزادان به دنیا می‌آیند، می‌توانند تمام صداها را به تمام زبان‌های دنیا بشنوند و تشخیص دهند. به طور تقریبی 150 صدا در 6500 زبان وجود دارد، اگر چه هیچ زبانی از این همه صدا استفاده نمی‌کند.صداهایی که در زبان مورد استفاده قرار می‌گیرد واج نامیده می‌شود. در این مرحله کودکان درمی‌یابند که کدام واج‌ها متعلق به زبانی است که در حال یادگیری آن هستند. به توانایی تشخیص و تولید آن صداها واج شناسی می‌گویند که در یادگیری خواندن کودکان بسیار اهمیت دارد.
برای رشد زبانی نوزادان بهترین کار اینست که با آن‌ها صحبت کنید چرا که آن‌ها از طریق گوش دادن با دنیای اطراف خود آشنا می‌شود، بنابراین هر چه بیشتر با آن‌ها گفتگو کنید برای تقویت زبان کودکان بهتر خواهد بود. شما می‌توانید کلمات را از اعمالشان دریافت کنید. هنگام مکالمه با آن‌ها، مکث کنید تا پاسخ دهند و سپس به آن چه که از رفتارشان دریافت می‌کند، پاسخ دهید.
نقاط عطف رشد زبانی کودکان: همانطور که گفته شد زبان در کودکان با سرعت‌های متفاوتی رشد می‌کند با این حال اکثر کودکان از یک الگوی خاص پیروی می‌کنند.
- تولد: وقتی نوزادان متولد می‌شوند، می‌توانند به معیارهای زبان پاسخ دهند. آن‌ها می‌توانند استرس، سرعت و بالا و پایین رفتن را تشخیص دهند.
- 4 ماهگی: در اوایل 4 ماهگی نوزادان می‌توانند صداهای زبان را از سایر صداها را تشخیص دهند. به عنوان مثال آن‌ها تفاوت میان یک کلمه گفتاری و صدای دست زدن را می‌دانند.
- 6 ماهگی: در 6 ماهگی کودکان شروع به غان و غون کردن می‌کنند و این می‌تواند اولین نشانه یادگیری زبان باشد. در این سن کودکان نسبت به شنیدن نام خود، آواهای دوستانه و یا خشمگین واکنش نشان می‌دهند.
مرحله دوم رشد زبانی کودکان: یادگیری کلمات
در این مرحله کودکان می‌آموزند که چگونه با ترکیب صداهای یک زبان کلمات با معنا بسازند. به عنوان مثال از کلماتی مانند ماما و مم برای صدا کردن مادر و اعلام گرسنگی خود استفاده می‌کنند. این یک گام مهم است چرا که برای درک آن صداها، کودک باید بتواند تشخیص دهد که یک کلمه در کجا به پایان می‌رسد و یک کلمه دیگر شروع می‌شود، در واقع مرزهای کلمه را می‌آموزد. با این حال آن‌ها همچنان نمی‌توانند به صورت کامل ادا کنند. کودکان در حال یادگیری تکواژها هستند. تکواژ ممکن است به تنهایی یک کلمه باشد یا ممکن است با سایر تکواژها ترکیب شود تا یک کلمه تشکیل شود.
با خواندن مکرر به فرزندتان کمک کنید تا مهارت‌های زبانی خود را تقویت کند. با کودکان مکالمه داشته باشید چرا که مطالعات نشان داده است که آن‌ها زبان را در حوزه اجتماعی به بهترین شکل می‌آموزند. راه دیگر برای تشویق مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی آن‌ها این است که صداهای آن‌ها را تقلید کنید. شما همچنین می‌توانید حالات چهره آن‌ها را منعکس کنید و اعمال آن‌ها را توصیف کنید و همچنین آنچه در اطراف کودکان اتفاق می‌افتد را روایت کنید.
نقاط عطف رشد زبانی کودکان
- 8 ماهگی: اکنون نوزادان می‌توانند گروه‌هایی از صداها و مرزهای کلمات را تشخیص دهند. اگرچه آن‌ها این گروه‌های صوتی را به عنوان کلمات می‌شناسند، اما هنوز در حال یادگیری معنای این کلمات هستند. نوزادان در این سن به احتمال زیاد معنای کلمات مربوط به تجربیات روزمره خود، به ویژه غذا و اعضای بدن را درک می‌کنند.
- 12 ماهگی: در این مرحله، کودکان می‌توانند معانی را ضمیمه کلمات کنند. هنگامی که آن‌ها توانایی این کار را به دست می‌آورند، می‌توانند شروع به ساختن واژگان کنند. آن‌ها همچنین شروع به تقلید کلمات جدیدی می‌کنند که می‌شنوند.
- 18 ماهگی: برای برقراری ارتباط، کودکان باید بدانند که چگونه از کلماتی که یاد می‌گیرند استفاده کنند. در این مرحله از رشد زبان، کودکان می‌توانند تفاوت بین اسم و افعال را تشخیص دهند.
مرحله سوم رشد زبانی کودکان: یادگیری جملات
در این مرحله، کودکان یاد می‌گیرند که چگونه جمله بسازند. این بدان معناست که آن‌ها می‌توانند کلمات را به ترتیب صحیح قرار دهند. به عنوان مثال می‌گویند من کیک خوردم نه من خوردم کیک. آن‌ها همچنین تفاوت بین درست بودن ساختاری و معنا را می‌آموزند. برای مثال نمونه‌ای از این تفاوت را نوام چامسکی در جمله “ایده‌های سبز بی‌رنگ عصبانی می‌خوابند” به کار برده است. کودکان می‌دانند که اگرچه این جمله از نظر گرامری صحیح است، اما معنی ندارد.
برای ارتقای رشد زبان در این مرحله، عادات گفتاری خوب را با صحبت کردن شمرده و واضح، نگاه کردن به چشم آن‌ها، دادن فرصتی برای صحبت کردن و قطع نکردن صحبت آن‌ها در کودکان الگوسازی کنید. به گفته‌های کودکان اضافه کنید تا به آن‌ها راه‌های پیچیده‌تری برای بیان ایده‌ها و درخواست‌هایشان بدهید. از آن‌ها زیاد سوال بپرسید تا گفتگو ادامه پیدا کند.
نقاط عطف رشد زبانی کودکان: کودک نوپا و پیش دبستانی شما اکنون از کلمات کامل، جملات ساده و در نهایت گفتگوی پیچیده‌تر استفاده می‌کند.
- 2 سالگی: در این مرحله، کودکان بیشتر از اسم‌ها، افعال را تشخیص می‌دهند و به درک ساختار جملات ساده می‌رسند.
- 30 تا 36 ماهگی: در این سن، حدود 90 درصد از آنچه کودکان می‌گویند از نظر گرامری درست است. اشتباهاتی که معمولا آن‌ها مرتکب می‌شوند در صرف افعال در زمان‌های گذشته است.
- بیشتر از 3 سال: با رشد کودکان، دایره لغات آن‌ها گسترده‌تر شده و زبان خود را به صورت پیچیده‌تری توسعه می‌دهند.
عوامل موثر در رشد زبانی کودکان
- جنسیت
- هوش
- محیط خانوادگی
- ارتباط با همسالان
- تلویزیون و رادیو
برای رشد زبانی کودکان چه باید کرد؟
همانطور که گفتیم یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت زبان کودکان صحبت کردن با آن‌هاست. والدین وظیفه دارند زمان‌هایی به گفتگو با کودک خود بپردازند. خواندن کتاب و مجله کودک نیز می‌تواند به رشد زبانی آن‌ها کمک کند. داستان و و ترانه‌هایی را برای کودکان بخوانید که علاوه بر آموزش کلمات جدید، برای آن‌ها ساده و قابل فهم باشد.
برگرفته از
