چگونه به کودک کمال گرا کمک کنیم؟
چگونه میتوانیم به کودکان کمال گرا کمک کنیم؟ کمال گرایی در کودکان چه نشانههایی دارد؟ آیا فرزند شما از خود انتقاد میکند و زود ناامید میشود و هنگام مواجهه با چالشهای جدید و دشوار دوست دارد همه چیز بینقص انجام شود؟ دکتر کارول دوک، استاد روانشناسی در دانشگاه استنفورد، دو نوع مختلف کمال گرایی را تعریف میکند: نوع اول تعالی جویان هستند. آنها خود را تحت فشار قرار میدهند زیرا به طور ذاتی برای رسیدن به هدف انگیزه دارند. این نوع سالم است و با ذهنیت رشد همراه است. نوع دوم کسانی هستند که برای آن در نظر دیگران کامل جلوه کنند و مورد قضاوت واقع نشوند برای کمال تلاش میکنند. این دسته افراد خود را نقد میکنند و افرادی مضطرب هستند و سریع تسلیم میشوند.
با توجه به این دسته بندی کمال گرایی میتواند یک ویژگی مثبت در کودکان باشد اما گاهی کمال گرا بودن بیش از اندازه ممکن است با آسیبها و اختلالاتی مانند اضطراب و افسردگی همراه شود. بسیاری از ما به کمال گرایی به عنوان چیزی که کودکان را به سمت موفقیت سوق میدهد مینگریم. چرا که برای رسیدن به استاندارد بالا سخت کار میکنند و تسلیم نمیشوند. اما کمال گرا بودن همیشه به این صورت پیش نمیرود، گاهی کودکان کمال گرا آنقدر از شکست میترسند که خود را به فعالیتهایی که به راحتی انجام میشوند، محدود میکنند. با گذشت زمان، این موضوع میتواند رشد کودک را محدود کند چرا که اشتباهات بخش مهمی از یادگیری هستند، بنابراین اجتناب از آنها به این معنی است که کودک فرصتهای یادگیری را در دراز مدت از دست میدهد.
اما سوالی که مطرح میشود اینست که چگونه میتوانیم به کودکان کمال گرا کمک کنیم؟ با نشر نبات همراه باشید تا استراتژیهایی را برای برخورد با کمال گرایی کودکان بیان کنیم. اما قبل از هر چیزی لازم است علائم و نشانههای رایج کمال گرایی در کودکان بشناسید پس با ما همراه باشید.
علائم کمال گرایی در کودکان چیست؟
کمال گرایی یک ویژگی شخصیتی است، این بدان معناست که فهرست رسمی علائم و نشانهها وجود ندارد که بتوانیم برای تعیین اینکه آیا فردی کمالگرا است یا خیر، از آن استفاده کنیم. با این حال از طریق برخی از رفتارهای کودکان میتوان کمال گرایی را در آنها تشخیص داد که در ادمه آنها را ذکر کردهایم:
- انتظارات غیرواقعی از خود و دیگران
- به راحتی از اشتباهات در انجام تکالیف یا سایر فعالیتها ناامید میشود، تا جایی که ممکن است کودک کل پروژه را رها کند.
اجتناب و به تعویق انداختن انجام فعالیتهایی که برایش دشوار است. - ترس از شکست
- صرف زمان طولانی برای اتمام تکالیف یا شروع مجدد و مکرر آنها به دلیل اضطراب در مورد درست نشدن کارها
- خودگوییهایی منفی در مورد دستاوردها و تواناییهای خود
- احساس سرخوردگی در زمانهایی که مورد انتقاد قرار گرفته است
- مشکل در تصمیم گیری یا اولویت بندی کارها
- انتقاد زیاد از دیگران
کمال گرایی فراتر از میل به موفقیت است در واقع استانداردهایی که کودکان به خود تحمیل میکنند غیر واقعی و اغراق آمیز هستند. کودکان ممکن است از این بترسند که معلمانشان از آنها ناامید شوند، در حالی که در واقعیت وضعیت چندان جدی نیست. وقتی کودک با کمال گرایی دست و پنجه نرم میکند، حتی کارهای کوچک نیز میتوانند به یک مشکل بزرگ برایش تبدیل شوند.
عوامل موثر در کمال گرایی کودکان
- وجود فشارهای تحصیلی: از آنجایی که در اکثر مدارس کسب نمرات عالی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، برخی کودکان سعی دارند برای رسیدن به موفقیت در مدرسه، خود را در شرایط سخت قرار دهند. گاهی کودکان از کسب نمرات پایین برای ورود به مدارس بهتر میهراسند. این فشارهای تحصیلی میتواند باعث شود که آنها احساس کنند که برای رسیدن به جایگاهی در زندگی باید کامل باشند.
- عوامل بیولوژیکی: تحقیقات نشان میدهد که کمال گرایی ارتباط نزدیکی با برخی بیماریهای روانی، مانند اختلال وسواس فکری دارد.
- میل به خشنود کردن: برخی از کودکان میخواهند با نشان دادن اینکه میتوانند از هر نظر بینقص باشند، تحسین و محبت دیگران را به دست آورند. این امر میتوان عاملی برای جلب توجه آنها باشد تا رضایت دیگران را به دست آورند.
- اعتماد به نفس پایین: کمال گرایی کودکان گاهی به این دلیل است که حس خوبی به نسبت به خود و اعمالشان ندارند. کمال گرایان تمایل دارند روی اشتباهات خود تمرکز کنند و آنها را به حداقل برسانند، اما این امر مانع از آن میشود که احساس خوبی نسبت به خود داشته باشند.
- نگرش والدین: تمجید از فرزندتان به خاطر اینکه باهوشترین دانش آموز در مدرسه است یا به خاطر اینکه هر بار در کلاس ورزشی به بهترین شکل عمل میکند، میتواند باعث شود که آنها فکر کنند که باید به هر قیمتی موفق شوند.
- والدین کمال گرا: والدینی که کمال گرا هستند به احتمال زیاد فرزندان کمال گرا تربیت میکنند. کمال گرایی کودکان میتواند ناشی از رفتارهایی باشد که آنها در والدین خود مشاهده کردهاند و یا منعکس کننده یک تمایل ژنتیکی باشد.
خطرات بالقوه کمال گرایی در کودکان
- همانطور که گفتیم کمال گرایی میتواند به موفقیت کودکان کمک کند، اما همیشه کمال گرایی خوب نیست و میتوانند مشکل ساز شود و با نتایج زیر همراه باشد:
- اضطراب ناشی از شکست مانع از امتحان چیزهای جدید میشود.
- کودکانی که کمال گرا هستند اغلب درد و آشفتگی خود را پنهان میکنند. آنها احساس میکنند که مجبورند در ظاهر کامل به نظر برسند.
- کمال گرایی ممکن است منجر به مشکلات سلامت روان شود. کمال گرایان در معرض خطر بیشتری برای افسردگی، اضطراب و سایر مسائل سلامت روان هستند.
برای غلبه بر کمال گرایی کودکان چه باید کرد؟
- تمرکز بر نتیجه: والدین میتوانند کارهای زیادی برای کنترل کمال گرایی فرزندان خود انجام دهند. برخی از مدارس بچهها را تشویق میکند تا به جای صرفاً تمرکز بر نتیجه نهایی، روی تلاش خود متمرکز شوند. پرورش این ذهنیت یکی از بهترین کارهایی است که می توانید برای مبارزه با کمال گرایی انجام دهید پس به جای نتیجه، روی فرآیند تمرکز کنید. به عنوان مثال به جای ستایش نقاشی شگفت انگیز فرزندتان یا نمره بالای او در یک آزمون، به او بگویید که بخاطر تلاشی که برای رسیدن به آن هدف انجام داده است به او افتخار میکنید، حتی اگر نتیجه نهایی کامل نباشد، تلاش همچنان شایسته ستایش است.
- ایجاد ارتباط میان اشتباه و رشد: شنیدن داستانهایی درباره برخی از اشتباهات معروفی که افراد را به موفقیتی غیرمنتظره سوق داده است میتواند برای کودکان جذاب باشد. . به عنوان مثال، پنی سیلین به طور تصادفی زمانی کشف شد که کپک روی یک ظرف کشت رشد کرد که دانشمند سعی داشت از آن برای چیز دیگری استفاده کند. چیپس سیب زمینی نتیجه این است که شخصی سیب زمینی سرخ کرده را خیلی نازک برش میدهد.
- خواندن کتاب و مجله کودک: یکی دیگر از روشهایی که میتواند به مدیریت و غلبه بر کمال گرایی کودکان کمک کند استفاده از کتاب و مجلاتی است که در آنها بازیها و داستانهای آموزندهای بکار رفته است. بازیها و داستانهایی که به تلاش و کوشش تاکید دارد و توجه کودک را صرفا برای رسیدن به نتیجه متمرکز نمیکند.