ترفندهای ساده برای آموزش نظم به کودکان
چگونه می‌توانیم نظم و انضباط را به کودکان آموزش دهیم؟ بسیاری از کودکان به هنگام بازی، اسباب بازی ها و وسایل خود را ریخت و پاش می‌کنند و همین موضوع سبب نارضایتی والدین شده است و سعی دارند به شیوه‌های مختلف و با استبداد تمام، منضبط بودن را به آن‌ها بیاموزند. اما باید بگوییم که با سختگیری کاری پیش نخواهد رفت و باید راه‌های اصولی و صحیح تربیتی را به کار برد. از آنجایی که تربیت کودک منضبط به یکی از دغدغه‌های بزرگ والدین تبدیل شده است، در این مقاله از نشر نبات تصمیم داریم چند ترفند ساده برای آموزش نظم به کودکان معرفی کنیم.
والدین در تربیت کودک منظم چه نقشی ایفا می کنند؟
نظم یکی دیگر از مهارت‌هایی است که کودکان باید در طول مراحل رشد خود بیاموزند و شما به عنوان والدین و مراقبین آن‌ها باید بتوانید اهمیت نظم و انضباط را برای آن‌ها شرح دهید. همانطور که گفته شد برخی از والدین با وضع قوانین مستبدانه خود سعی دارند منظم بودن را به کودک آموزش دهند که در صورت هر گونه تخطی کردن از قوانین، مجازاتی را برای خاطی در نظر می‌گیرند. این کار نه تنها برای تاثیر در منضبط شدن کودک ندارد بلکه می‌تواند سبب ایجاد وسواس و اضطراب در کودک شود. والدینی که آگاهانه رفتار می‌کنند، همیشه توقعات خود را متناسب با سن و توانایی کودکان تنظیم می‌کنند.
آموزش نظم به کودکان را از چه سنی آغاز کنیم؟
یکی از سوالتی که ذهن والدین را به خود مشغول کرده است اینست که کودک چه زمانی برای آموزش نظم و انضباط پذیرا خواهد بود؟ کودکان از همان لحظه تولد با مشاهده اطراف خود یادگیری مهارت‌های مختلف را فرا می‌گیرد و در نتیجه والدین می‌توانند آموزش این مهارت را برای کودک نوپا خود آغاز کنند. اما باید توجه داشته باشید رفتار و انتظارات شما متناسب با سن کودک باشد و سعی کنید تمرکز خود را به آشنایی او با مفاهیم درست و غلط بدهید چرا که تا قبل از 4 و 5 سالگی کودک درک درستی از قوانین و قواعد ندارد.
بهترین راه آموزش نظم به کودکان در سنین مختلف
افزایش تعامل راهی مناسب برای تربیت کودک منظم: برای آن که بتوانید بیشترین تاثیر را بر فرزند خود داشته باشید باید ارتباط خود و کودک را تعمیم کنید. برای بهبود روابط خود و فرزندتان برنامه ریزی کنید و در طول روز زمان‌هایی را به انجام بازی، خواندن شعر و داستان و فعالیت‌های مورد علاقه او اختصاص دهید. تهیه کتاب و مجله کودک که در آن بازی‌ها و داستان‌هایی متناسب با سن کودکان است می‌تواند کمک زیادی به ایجاد رابطه مثبت والدین با کودکان کند و لحظات خوشی را برای آن‌ها فراهم آورد. انتخاب داستان‌ها و بازی‌هایی با مضمون نظم و انضباط نه تنها سبب تعامل فعال و مستمر با پدر و مادر می‌شود بلکه خود یک روش غیر مستقیم برای یادگیری نظم می‌باشد.
همدلی با کودکان: گاهی برای یادگیری نظم لازم است با کودک همدلی کنید. البته به این معنا نیست که رفتار نادرست کودک را نادیده بگیرد و تایید کنید بلکه سعی کنید احساسی که کودک دارد را درک کنید و آن را بپذیرید. برای همدلی با کودک می‌توانید از عباراتی مانند “می‌دونم که الان عصبی هستی” و “می‌فهمم گیج شدی” استفاده کنید یا اجازه دهید احساسش را بیان کند.
استفاده از سیستم تشویق و پاداش: یکی از روش‌هایی که می‌تواند رفتارهای مثبت را در کودکان تقویت کند، دادن پاداش به آن‌هاست. فراموش نکنید که این سیستم تاثیر بیشتری در مقایسه با اعمال مجازات برای رفتارهای نامطلوب خواهد داشت. این پاداش می‌تواند شامل یک لبخند، بغل کردن و یا تعریف و تمجید کلامی باشد. به عنوان مثال گفتن ” ممنون که لباساتو مرتب کردی” ” آفرین که وقتی رفتیم مهمونی به همه سلام کردی” می‌تواند رفتارهای مثبت و مطلوب را در تقویت کند. از اسباب بازی یا خوراکی‌های که کودک دوست دارد می‌توانید به عنوان جایزه‌ی رفتارهای درست او استفاده کنید و یا او را به پارک و گردش ببرید. اگر می‌خواهید از از سیستم پاداش استفاده کنید لازم است به نکات زیر را در نظر بگیرید:
- تعیین رفتارهایی که شامل پاداش می‌شوند
- استفاده دائم از پاداش کلامی
- تهیه لیستی از فعالیت و اقلام مورد علاقه کودک
- اجتناب از افراط و تفریط در دادن پاداش به کودکان
- ثبت رفتارهای مطلوب کودک و قرار دادن آن در معرض دید او (مقوایی به دیوار بچسبانید و هر بار که کودک کار درستی انجام داد، ستاره و یا برچسبی روی آن بچسبانید.)
- پاداش را با باج دادن اشتباه نگیرید
استفاده از روش‌های معکوس برای آموزش نظم به کودکان: با توجه به آسیب پذیری کودکان، برای آن که رفتارهای منفی و بی نظمی را اصلاح کنید لازم از روش‌های درستی استفاده کنید. در ابتدا باید تشخیص دهید که کدام رفتار نامطلوب کودک باید اصلاح شود و یا کدام رفتار باید در کودک تقویت گردد. در مرحله بعد می‌توانید قوانینی را با توجه به درک کودک در نظر بگیرید به عنوان مثال از او بخواهید که هر شب قبل از خواب مسواک بزند و در مورد پیامدهای آن توضیح دهید.
گاهی رفتارهای نامطلوبی برای جلب توجه از کودکان سر می‌زند که پیامد منفی برای خود کودک و دیگران ندارد در این صورت می‌توانید آن‌ها را نادیده بگیرید و تا این رفتارها کمتر از کودک سر زند. به عنوان مثال اگر کودک درخواست خود را با داد و بیداد بیان کرد می‌توانید به او توضیح دهید که وقتی جیغ می‌زند، متوجه درخواست او نمی‌شوید.
دادن مسئولیت به کودکان: یکی دیگر از روش‌هایی که می‌توانید به کمک آن نظم را به کودکان آموزش دهید دادن مسئولیت‌هایی متناسب با سن آن‌هاست. به عنوان مثال اگر می‌خواهید اتاقش را مرتب کند به او بگویید که من لباس‌ها را مرتب می‌کنم و تو هم لگوها را داخل سبد بگذار. فراموش نکنید که درخواست خود را به صورت کاملا واضح بیان کنید. همچنین می‌توانید این مسئولیت‌ها را به صورت مسابقه‌ای انجام دهید و بگویید که من لباس‌ها را مرتب می‌کنم و تو هم عروسک‌ها را داخل قفسه بچین و هر کسی که زودتر این کار را انجام دهد برنده می‌شود.
