تاثیرات مثبت تقلید کردن کودکان در رشد آن ها
تقلید کردن چه نقشی در فرایند رشد کودکان ایفا میکند؟ آیا تقلید کردن خوب است یا بد؟” کودکان میبینند کودکان انجام میدهند” همه ما خوب میدانیم که کودکان همواره رفتار بزرگسالان را با چشمان تیز بین خود زیر نظر دارند و به سرعت آن رفتارها تکرار میکنند. تقلید و کپی برداری از رفتار دیگران یک امر ذاتی بوده و یک راه موثر برای یادگیری امور تازه و نو است . در واقع این توانایی ذهنی کودکان بستر را برای اجرای ترفندهای فرزندپروری والدین فراهم میآورد. چرا که کودکان با انتخاب والدین الگوهای اولیه زندگی خود، کارهایی که آنها انجام میدهند را تکرار میکنند. در این مقاله از نشر نبات با ما همراه باشید تا در مورد این توانایی بیشتر توضیح دهیم.
تقلید کردن چه خصوصیاتی دارد؟
همانطور که در ابتدا گفته شد تقلید کردن شامل دو خصوصیت مهم است. اولین خصوصیت آن تکرار رفتار است، کودک با مشاهده رفتارهای اطرافیان و والدین آن را بخاطر میسپارد و تکرار میکند. دیگر خصوصیت آن انتخابی بودن آن است. کودک در سنین 7 یا 8 ماهگی و بیشتر، تصمیمی میگیرد چه رفتارهایی را تکرار کند.
سنین تقلید کردن در کودکان
کودکان از همان بعد به تولد به با نگاه کردن به والدین خود حرکات صورت و چهره آنها مانند حرکت لبها را تکرار میکنند. این روند در هفت یا هشت ماهگی سیر صعودی خود را طی کرده و میتوانند به صورت انتخابی از دیگران تقلید کنند. تقلید در سنین 1 تا 3 سال به بیشترین میزان خود می رسد، کودکان در این سنین علاوه بر تقلید از والدین و اطرافیان خود، از شخصیتهای کارتونهایی که تماشا میکنند نیز الگوبرداری کنند. در واقع تقلید در دوره از رشد کودکان متفاوت بوده و افزایش سن آنها گستردهتر و پیچیدهتر میشود و میتوانند از شخصیتهای غیرواقعی نیز الگو بگیرند.
علل تقلید کردن کودکان چیست؟
- تحقق کنشهای اجتماعی: ممکن است برایتان پیش آمده باشد که کودکی یکی از حرکات کارهای شما را عینا تکرار کند و باعث خنده شما شود. کودک با دیدن لبخند شما بابت کاری که انجام داده است، علاقهی بیشتری برای تکرار مجدد آن پیدا میکند و ترغیب میشود رفتارهای دیگر شما را نیز تقلید کند. به عبارت دیگر واکنش والدین میتواند یکی از عوامل افزایش تقلید کردن کودکان باشد.
- شباهت به دیگران: یکی دیگر از دلایلی که کودکان را برای تقلید کردن از دیگران ترغیب میکند شبیه شدن به دیگران است. کودکان در سن 3 سالگی متوجه شباهت خود به برخی از افراد میشود. به عنوان مثال کودک دختر سعی دارد کارهایی که مادرش انجام میدهد را انجام دهد، مانند او لباس بپوشد مانند راه برود و….
- برانگیختگی عواطف: با توجه به ارتباط مداوم والدین و کودکان و همچنین به دلیل اینکه والدین مرجع ثابتی برای برانگیختن احساسات و عواطف خوشایند و ناخوشایندی مانند شادی، ترس و خشم در کودکان هستند ، آنها تمایل دارند رفتار والدین را تکرار کنند. به عبارت دیگر کودکان تمایل زیادی به تکرار رفتارهایی دارد که عواطف و احساساتش را برانگیخته میکند.
- رسیدن به اهداف: گاهی تقلید کردن یکی از ترفندهای کودکان برای دستیابی به اهداف خود است. در واقع کودک به صورت آگاهانه برای به دست آورن وسیله یا جلب توجه و یا قدرت و … استفاده میکند. به عنوان مثال کودک وقتی میبیند کودکان دیگر برای به دست آوردن اسباب بازی مورد علاقشان گریه میکنند و یا پرخاشگری میکنند، او نیز ترغیب میشود از آن رفتار به عنوان ترفندی برای رسیدن به هدفش استفاده کند. لازم به ذکر است که این تقلید بیشتر در کودکان دو ساله و بزرگتر دیده میشود.
فرایند شکل گیری تقلید در کودکان
تقلید کردن در کودکان طی 6 مرحله پدیدار میشود، البته این مراحل شش گانه از تولد تا دو سالگی اتفاق میافتد که والدین با شناخت آن ها میتوانند دلیل رفتارهای کودکانشان را درک کنند.
1) بازتاب رفتارها: کودکان در مرحله اول تحت تاثیر محرکهای اطراف خود قرار میگیرد و مانند یک آینه بازتاب میکنند. به عنوان مثال اگر در مهمانی چندین کودک حضور داشته باشند، با گریه کردن یکی از کودکان ممکن است دیگر کودکان نیز تحت تاثیر قرار گرفته و آنها هم شروع به گریه کنند.
2) تقلید کردن پراکنده: شاید تا به حال دیده باشید که کودکی در حال گریه کردن است و با دیدن خنده کودک دیگر در اطراف خود او هم شروع به خندیدن کند. تقلید در این مرحله خود به سه صورت انجام میگیرد:
- سرایت صوتی: معمولا کودکان تحت تاثیر محرکهای صوتی و حرکات دیگران هستند. گاهی ممکن است کودک صداها تقلید نکند اما در مقابل آن صداها دست به انجام کارهای متفاوت بزنند.
- تقلید متقابل: این مرحله شامل انجام متقابل همان صداها و حرکاتی است که خودش انجام میدهد که در حوزه دیدش تکرار شده است. کودک بعد از دیدن آن حرکات و اصوات مکثی میکند و مجدد آن را انجام میدهد.
- تقلید گهگاهی: کودک ممکن است کارهای ناشناختهای را به صورت محدود و مقطعی را تقلید کند.
3) تقلید هدف دار: یکی دیگر از مراحل شکل گیری تقلید کردن کودکان، تقلید هدف دار است که در آن کودک صداهایی را که به آوای خودش شباهت دارند را تقلید می کند. در مراحل بعدی در سن 7 ماهگی کودک سعی می کند آوا هایی را از خود در بیاورد که تقلیدی نیستند و برای راحت بودن آن ها در مقابل کلماتی که والدین سعی دارند به آن ها آموزش دهند.
4) تقلید حرکات نامرئی: در این مرحله کودک می تواند حرکات و صداهایی که قبلا دیده و شنیده و یاد گرفته است را انجام دهد. عبارت نامرئی در این مرحله به این معناست که آن حرکات در آن لحظه در حوزه دید کودک نیست. این تقلید در هر مرحله از فرایند کودک پیشرفته تر می شود.
نقش والدین در تقلید کردن کودکان
بارها و بارها در این مقاله متذکر شده ایم که کودکان از زمان تولد همواره با مشاهده رفتار و فعالیت های اطرافیان خود سعی دارند آن ها را تکرار کنند. تقلید کردن قسمتی از فرایند رشد کودکان است در واقع آن ها با این کار خود را برای انجام کارهای جدید آماده می کنند. والدین نیز می توانند به کمک این توانایی مسائل مختلف را به کودکان آموزش دهند از این رو مجله کودک و خردسال نبات به کمک توصیه ها و بازی و داستان های مختلفی که برای هر گروه سنی در نظر گرفته است و با توجه به این خصوصیت کودکان سعی دارد به والدین در آموزش مهارت ها و مفاهیم به کودکان کمک کند.